Badania lekarzy ze szpitala klinicznego w Opolu. Zbadają, ile witaminy D3 zwiększa szanse na przeżycie pacjentów z niewydolnością nerek

Dotychczasowe badania wskazywały, że u pacjentów z ciężkim niedoborem witaminy D3, podanie jej wysokich dawek zwiększało szanse na przeżycie. Nie badano jednak, jak powinna wyglądać suplementacja witaminy D3 u pacjenta z ciężkim jej niedoborem, w stanie krytycznym, poddanego ciągłej terapii nerkozastępczej.

Ciągła terapia nerkozastępcza polega na zastąpieniu funkcji niewydolnych nerek przez 24 godziny na dobę. Korzysta z niej ok. 35-65 proc. pacjentów leczonych w oddziałach intensywnej terapii.

- Podstawowym celem naszego badania jest ocena skuteczności suplementacji dwóch różnych dawek witaminy D3, podanych jednorazowo do przewodu pokarmowego przez sondę żołądkową, pacjentom oddziału intensywnej terapii, którzy są poddawani ciągłej terapii nerkozastępczej – wyjaśnia dr hab. n. med. Tomasz Czarnik, kierownik Kliniki Anestezjologii i Intensywnej Terapii, Regionalnego Centrum ECMO w USK w Opolu i zastępca dyrektora Instytutu Nauk Medycznych Uniwersytetu Opolskiego.

- Badanie pozwoli nam sprawdzić, jak podane, dwie różne dawki witaminy D3 wpływają na jej stężenie w surowicy, długość leczenia takich pacjentów i śmiertelność - dodaje.

Standardową dawką witaminy D3 w intensywnej terapii jest 500 tysięcy jednostek podanych jednorazowo. Zespół prof. Czarnika oceni czy dawka standardowa w przypadku krytycznie chorych na niewydolność nerek jest wystarczająca, czy należy ją zwiększyć. Dlatego pacjenci zostaną podzieleni na dwie grupy. Połowa z nich otrzyma jednorazowo 500 000 jednostek witaminy D3, a druga - 750 000.

Projekt ruszy w tym roku i potrwa 4 lata. Weźmie w nim udział 140 dorosłych chorych z kraju. Pacjenci będą monitorowani po podaniu leku przez 3 miesiące.

Badania będą prowadzone w trzech polskich ośrodkach badawczych: w Uniwersyteckim Szpitalu Klinicznym w Opolu, Samodzielnym Publicznym Szpitalu Klinicznym nr 1 w Lublinie i 5 Wojskowym Szpitalu Klinicznym z Polikliniką w Krakowie. W zespole badawczym znaleźli się anestezjolodzy: dr n. med. Ryszard Gawda z Opola, prof. dr hab. n. med. Mirosław Czuczwar z Lublina i prof. dr hab. n. med. Wojciech Szczeklik z Krakowa.

Opolski projekt znalazł się wśród 9 w kraju docenionych grantem Agencji Badań Medycznych. Zespół kierowany przez dr. hab. n. med. Tomasza Czarnika otrzymał na badania 2,5 mln zł. Do konkursu złożono 29 wniosków z medycznych jednostek badawczych z całej Polski.

Z dotychczasowych badań wynika, że witamina D3 hamuje powstawanie wielu nowotworów, wpływa na zapobieganie chorobom autoimmunologicznym i ciężkim infekcjom. Jej niedobór z kolei sprzyja powstawaniu schorzeń układu oddechowego, sercowo-naczyniowego (m.in. nadciśnienia tętniczego i choroby niedokrwiennej serca) czy nerwowego.

Wśród ludzi zdrowych niedobór witaminy D3 jest zjawiskiem częstym, ponieważ jej produkcja w organizmie jest zależna od wieku, pory roku, szerokości geograficznej, koloru skóry. W krajach leżących poza strefą równikową i zwrotnikowymi obserwuje się sezonowe niedobory witaminy D3 związane z mniejszym nasłonecznieniem w okresach jesienno-zimowych. Przyjmowane doustnie, raz dziennie dawki 2000 – 4000 jednostek u osób dorosłych, wyrównują niedobór w kilka tygodni.

Pacjenci oddziałów intensywnej terapii są szczególnie narażeni na niedobór witaminy D3 z powodu ciężkości choroby, specyfiki prowadzonej terapii, częstego niedożywienia przed leczeniem, czy zaawansowanego wieku. Stwierdzono także, że różne metody terapii stosowanej w oddziałach intensywnej terapii dodatkowo wpływają na obniżenie stężenia tej witaminy w organizmie, a ostra niewydolność wątroby czy ostre uszkodzenie nerek powodują upośledzenie przetwarzania witaminy D3 przez organizm. Oceniono, że jej niedobór może dotyczyć nawet 90 proc. krytycznie chorych pacjentów, a niewykrywalne poziomy D3 mogą dotyczyć 30 proc. pacjentów oddziałów intensywnej terapii.

Dr hab. n. med. Tomasz Czarnik, prof. UO, z Uniwersyteckim Szpitalem Klinicznym związany jest od 2002 r. W
2020 r. został uhonorowany Srebrnym Laurem Umiejętności i Kompetencji w kategorii Medycyna i Inżynieria Biomedyczna, przyznawanym przez Opolską Izbę Gospodarczą.