Odszkodowanie za wypadek przy pracy z ZUS. Ile wynosi? Co trzeba zrobić, aby je otrzymać?

Podstawą do wypłacenia jednorazowego odszkodowania za stały lub długotrwały uszczerbek na zdrowiu w wyniku wypadku lub choroby zawodowej jest taka forma umowy o pracę, która wiąże się opłacaniem składek na ubezpieczenie wypadkowe w ZUS.

- Opolski ZUS w pierwszym półroczu wypłacił 306 jednorazowych odszkodowań wypadkowych na kwotę 2 milionów 368 tysięcy złotych - wskazuje Sebastian Szczurek. - Przeciętna wysokość wypłacanego w tym czasie odszkodowania wyniosła 7754 złote. Była o 822 złotych wyższa od przeciętnej wysokości odszkodowania w całym kraju. Na Opolszczyźnie, świadczenia te trafiały nie tylko do osób na „etacie”, ale również do 24 osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą. Na konta tych osób trafiło w sumie ponad 200 tysięcy złotych, a przeciętna wysokość odszkodowania sięgnęła 8898 złotych – wylicza.

Jednorazowe odszkodowanie wypadkowe przysługuje też uprawnionym członkom rodziny osoby zmarłej w konsekwencji wypadku przy pracy lub choroby zawodowej. Wysokość jednorazowego odszkodowania to 20 proc. przeciętnego wynagrodzenia za każdy procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu. Od 1 kwietnia 2021 r. do końca marca przyszłego roku, 1 proc. uszczerbku na zdrowiu wynosi 1033 zł. Stopień tego uszczerbku oraz jego związek z wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową ocenia lekarz orzecznik ZUS lub komisja lekarska ZUS, po zakończeniu leczenia lub rehabilitacji.

W całym kraju, między styczniem a czerwcem tego roku ZUS rozpatrzył pozytywnie 22 tys. wniosków o wypłatę jednorazowego odszkodowania z tytułu wypadku przy pracy lub choroby zawodowej. Suma wypłat przekroczyła 152,6 mln zł, a przeciętna wysokość odszkodowania wyniosła 6931,70 zł.

Warto pamiętać, że ZUS nie wypłaci pieniędzy z tytułu jednorazowego odszkodowania wypadkowego z urzędu. Osoba poszkodowana powinna złożyć wniosek o jednorazowe odszkodowanie, dołączyć protokół powypadkowy lub kartę wypadku wraz z dokumentacją co do okoliczności i przyczyn wypadku sporządzoną przez pracodawcę. To dokumenty oraz wypełnione przez lekarza zaświadczenie o stanie zdrowia (OL-9) wnioskodawcy potwierdzające zakończenie leczenia i rehabilitacji poszkodowanego stanowi podstawę do przelewu pieniędzy na konto.

- Przyznanie lub odmowa prawa do odszkodowania ma formę decyzji, a ZUS powinien ją wydać do 14. dni od uprawomocnienia się orzeczenia lekarza orzecznika ZUS lub wyjaśnienia ostatniej okoliczności w sprawie. Od decyzji można się odwołać w ciągu miesiąca od dnia jej doręczenia. Natomiast jeśli prawo do jednorazowego odszkodowania zostało ustalone, to Zakład wypłaci przyznaną kwotę do 30 dni od wydania decyzji - opisuje Sebastian Szczurek.

Dokumenty potrzebne do wypłacenia jednorazowego odszkodowania powinien w imieniu poszkodowanego złożyć pracodawca (płatnik składek). Osoby prowadzące działalność gospodarczą mogą to zrobić osobiście, pisemnie lub ustnie do protokołu w dowolnej placówce ZUS albo wysłać dokumenty drogą pocztową. Tym osobom kartę wypadku sporządzi ZUS. Wniosek o odszkodowanie rozpatruje jednostka ZUS właściwa ze względu na miejsce zamieszkania osoby, która uległa wypadkowi.

- W skali całego kraju, w I półroczu 2021 r. jednorazowe odszkodowanie z ZUS trafiło do 1196 osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą, a kwota przeznaczona na ten cel w tym czasie to 12 mln 287 tys. zł. Przeciętna w wysokość wypłaconego odszkodowania w tym okresie to 10273 zł - wylicza rzecznik opolskiego ZUS.

Sebastian Szczurek zaznacza, że są sytuacje, gdy ZUS może odmówić wypłaty odszkodowania.

- Na przykład, gdy wnioskodawca umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa naruszył przepisy o ochronie życia i zdrowia. Ponadto gdy udowodniono, że to była jedyna przyczyna wypadku. Również w sytuacji, gdy pracownik przyczynił się w znacznym stopniu do spowodowania wypadku, ponieważ był nietrzeźwy, pod wpływem środków odurzających lub substancji psychotropowych - wskazuje.

- Odmowa wypłaty świadczenia nie będzie dotyczyła członków rodziny ubezpieczonego, którzy w takich przypadkach zachowują prawo do świadczeń - dodaje.