Orzeł pod ochroną

Amerykanie z dumą wywieszają gwiaździsty sztandar przy każdej okazji, my powiewamy biało-czerwoną głównie wtedy, gdy skacze Małysz. A na co dzień? Czy trwająca właśnie kontrola NIK uwrażliwi nas na używanie symboli państwowych?

Kontrola była reakcją na głośny incydent w Strzelcach Opolskich, gdzie w przeddzień naszego wejścia do Unii starosta Gerhard Matheja z mniejszości niemieckiej zastąpił białego orła herbem powiatu. Poleciał ze stanowiska a sprawą zajął się wymiar sprawiedliwości. I boryka się z nią do teraz.

Najpierw strzelecka Prokuratura Rejonowa postępowanie umorzyła. Musiała do niego wrócić, bo Prokuratura Okręgowa w Opolu uwzględniła zażalenie wojewody. Wiadomo już, że byłemu staroście zostanie w końcu postawiony zarzut znieważenia godła, za co grozi grzywna albo kara ograniczenia lub pozbawienia wolności do roku. Na razie były starosta przebywa za granicą i nie może zarzutów wysłuchać.

Dlaczego sprawa trwa tak długo? Bo z prawnego punktu widzenia jest piekielnie skomplikowana. Ustawa o godle, barwach i hymnie RP mówi, że godło ma wisieć w pomieszczeniach urzędowych i na zewnątrz placówek dyplomatycznych. O urzędach samorządowych mowy nie ma i po strzeleckiej aferze niejeden wójt czy starosta połapał się, że i na jego urzędzie nie ma orła.

Ale prokuratura miała też inny dylemat: może i orzeł wisieć nie musiał, ale czy to znaczy, że można go było bezkarnie zdjąć? I jaka była intencja takiego domniemanego zamachu?
Na Opolszczyźnie sprawa wywołała polityczną burzę, ale przy okazji okazało się, że nasz stosunek do symboli nie jest wcale tak jednoznaczny.

Gdy NIK ogłosił kontrolę, media zaczęły dowcipkować, że kształt orłów będą badać heraldycy, a zarzut znieważenia hymnu zostanie postawiony Edycie Górniak za jej, twórczą interpretację Mazurka z Korei. Zaczęło się też poszukiwanie co bardziej pokracznych odmian godła: ktoś odnotował, że na sali sądowej, w której sądzono Rywina, wisiał orzeł koloru... mocno zielonkawego.

NIK bada i pyta

Najwyższa Izba Kontroli tak się przejęła złośliwymi komentarzami na temat kontroli używania godła państwowego, że prezes Mirosław Sekuła wystosował list otwarty w tej sprawie.

Zapytał w nim o to, jakie jest dziś znaczenie symboli państwowych w życiu Polaków. Kiedy powinny być używane? Jak należy tolerować przypadki ich nadużywania albo traktowania bez szacunku? Czy organy administracji publicznej powinny kształtować kulturę używania symboli?

Pierwsze reakcje, z jakimi można się zapoznać na stronie internetowej Izby, wskazują na to, że inicjatywa została przyjęta z uwagą i sympatią. „Dobrze, że ktoś się zreflektował i zainteresował profanacją i znieważaniem symboli państwowych” – napisał jeden z internautów.

Powiedzieli nam

Cieszę się, że w sprawie incydentu w Strzelcach Opolskich Prokuratura Okręgowa uwzględniła nasze odwołanie. Ale naprawdę nie chodzi mi tu o pognębienie i ukaranie byłego starosty, który już poniósł polityczną karę. Ważniejsze są inicjatywy w sprawie uporządkowania przepisów, które podjęto po tym incydencie.

Jeśli prawo jest koślawe, to jest to wina większości, a nie mniejszości. Myślę, że organy ścigania powinny wykrywać sprawców poważnych przestępstw, a nie zajmować się wydumanymi występkami członków mniejszości niemieckiej. Ale niech wymiar sprawiedliwości robi swoje. To on, a nie dziennikarze czy urzędnicy, powinien wydać wyrok.