Praga Południe: będzie pomnik gen. Nila

Pomnik gen. Nila to pomysł kombatantów VI Obwodu AK Praga, którzy zgłosili się w tej sprawie to urzędników. – Planujemy wzniesienie obiektu w formie małej architektury z rzeźbą portretową gen. Nila – mówi Małgorzata Tytus, rzeczniczka ratusza na Pradze Południe.

Pomnik miałby stanąć u zbiegu ulic Fieldorfa i Wału Miedzeszyńskiego. Praski ratusz już wystąpił do rady miasta o zaakceptowanie tej inicjatywy.

Urzędnicy z Pragi Południe ogłosili też konkurs na wykonanie koncepcji rzeźby. – Nie określiliśmy jakiej wielkości ma być pomnik. Czekamy na projekty, które do nas zostaną przysłane – podkreśla Małgorzata Tytus.

Konkurs ma się zakończyć na początku lipca. Po jego rozstrzygnięciu praski ratusz będzie chciał od razu podpisać umowę z wykonawcą pomnika. – Jednak nie znamy jeszcze terminu jego odsłonięcia – zaznacza rzeczniczka urzędu dzielnicy na Pradze Południe

Generał Fieldorf był jedną z najważniejszych postaci polskiej konspiracji: Związku Walki Zbrojnej, Armii Krajowej i "Nie". Był wielokrotnie odznaczany przez władze Rzeczypospolitej Polskiej, m.in. czterokrotnie Krzyżem Walecznych, Krzyżem Niepodległości (1932), Krzyżem Kawalerskim Polonia Restituta (1937) oraz złotym Krzyżem Orderu Wojennego Virtuti Militari (1944).

Na krótko przed upadkiem powstania warszawskiego, we wrześniu 1944 otrzymał awans do stopnia generała brygady i mianowanie na stanowisko Naczelnego Komendanta organizacji NIE, kadrowego odłamu Armii Krajowej przygotowanego do działań w warunkach sowieckiej okupacji.

7 marca 1945 został aresztowany przez NKWD w Milanówku pod fałszywym nazwiskiem Walenty Gdanicki i nierozpoznany został zesłany do obozu pracy na Uralu. Po odbyciu kary, w październiku 1947 powrócił do Polski i osiedlił się pod fałszywym nazwiskiem w Białej Podlaskiej. Potem przebywał w Warszawie i Krakowie, aż w końcu osiadł w Łodzi.

Trzy lata po powrocie z zesłania do kraju - 10 listopada 1950 roku - został aresztowany przez Urząd Bezpieczeństwa. Mimo nacisków nie zgodził się na współpracę z reżimem. Został fałszywie oskarżony o wydanie rozkazu rozstrzeliwania przez AK lewicowych działaczy i partyzantów radzieckich. 16 kwietnia 1952 Sąd Wojewódzki dla miasta Warszawy skazał go na śmierć jako „zdrajcę narodu polskiego”. Prośba o ułaskawienie została odrzucona, prezydent Bolesław Bierut nie skorzystał z prawa łaski. Wyrok przez powieszenie wykonano 24 lutego 1953 roku w więzieniu przy ul. Rakowieckiej w Warszawie. Do dziś nie wiadomo, gdzie pochowano ciało generała.

W 1989 roku August Emil Fieldorf został rehabilitowany - uznano, że „nie popełnił zarzucanego mu czynu”. 30 lipca 2006 roku prezydent Polski Lech Kaczyński odznaczył go pośmiertnie Orderem Orła Białego.

Zobacz również:
56. rocznica śmierci generała Fieldorfa
Generał "Nil" na murze więzienia przy Rakowieckiej
Premiera filmu „Generał Nil” [zdjęcia]