Ratunek na czas

Z danych Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego wynika, że najwyżej w jednym przypadku na 20 lekarz pogotowia ratunkowego zdąży dotrzeć do pacjenta w czasie umożliwiającym wykonanie ratującej życie defibrylacji.

Stosuje się ją przy nagłym zatrzymaniu krążenia. Podjęta natychmiast zwiększa szanse chorego (np. podjęta w pierwszej minucie od zatrzymania zwiększa je do 90 proc.). Warunkiem jest dostępność do aparatu oraz obecność osoby, która podejmie się pierwszej pomocy. Z badań konsultanta wojewódzkiego ds. anestezjologii prof. Przemysława Jałowieckiego wynika, w 13 do 24 proc. świadkowie takich zdarzeń podjęli się reanimacji. Te wskaźniki mogłyby być lepsze.

Większość Polaków deklaruje chęć niesienia pierwszej pomocy, ale nie potrafi jej udzielić. Ale ta sytuacja powoli się zmienia - mówi dr Krystyn Sosada, wojewódzki konsultant ds. medycyny ratunkowej.

Być może będzie jeszcze lepiej, bo od 2009 roku obowiązkowi szkoleń z zakresu reanimacji i defibrylacji podlegać będą wszyscy uczniowie ze szkół ponadgimnazjalnych. Są już miasta w regionie, gdzie nie czekano na przepisy i np. w Tychach już przeszkolono kilkuset uczniów szkół średnich.

Do nagłego zatrzymania krążenia może dojść wszędzie, także w szpitalu. Każda placówka powinna wprowadzić specjalny system pierwszej pomocy.

Wzorem jest Górnośląskie Centrum Medyczne w Katowicach, gdzie opracowano i wdrożono nowoczesny oraz niezwykle skuteczny system reanimacji szpitalnej. Przeszkolono z zakresu obsługi defibrylatora personel średni - pielęgniarki oraz pracowników niemedycznych. Również ochroniarze posiadają tę umiejętność, a je-

den z aparatów zainstalowano na portierni.

- W szpitalu od zatrzymania krążenia do defibrylacji nie powinno minąć więcej niż 3 minuty. Każdy pracownik szpitala, który zaobserwuje stan zagrożenia życia u osób przebywających na terenie szpitala jest zobowiązany do podjęcia reanimacji i defibrylacji. Celem zainstalowania automatycznych defibrylatorów jest zwiększenie bezpieczeństwa chorych i osób odwiedzających ośrodek - wyjaśnia twórca systemu dr Wojciech Rychlik, ordynator Oddziału Anestezjologii i Intensywnej Terapii z Nadzorem Kardiologicznym.

Czas od utraty przytomności do defibrylacji jest głównym czynnikiem decydującym o rokowaniu chorego w nagłym zatrzymaniu krążenia. Zatrzymanie krążenia na czas dłuższy niż 3-4 minuty z reguły prowadzi do nieodwracalnego uszkodzenia komórek kory mózgowej.

- Automatyczny defibrylator jest bardzo prosty w obsłudze, nawet dla osób, które mają podstawową wiedzę na temat pierwszej pomocy - wyjaśnia dr Wojciech Miciński, kierownik Szkoły Ratownictwa Medycznego Wojewódzkiego Pogotowia Ratunkowego w Katowicach. Szkoła jest wyposażona w specjalne urządzenia treningowe. - Wszystkie prowadzone przez nas szkolenia obejmują defibrylację. To absolutny standard - wyjaśnia. - Chętnych do udziału w szkoleniach jest coraz więcej - dodaje dr Miciński.

A badania swoje

Co czwarty ankietowany Polak zna zasady udzielania pierwszej pomocy, ale niestety tylko z telewizji i książek. Jedynie 42 proc. ankietowanych nabyło umiejętność udzielania pierwszej pomocy na specjalnych szkoleniach. Co trzecia osoba uważa, że nie zna podstawowych zasad udzielania pierwszej pomocy. Niestety jedynie połowa z nich chciałaby się tego nauczyć. Pozostali są zdania, że to obowiązek specjalnych służb - wynika z badań przeprowadzonych przez PENTOR na zlecenie Polskiego Radia.