Szczepienia przeciw COVID-19. Najskuteczniejszej broni przeciwko koronawirusowi chce użyć tylko co drugi Polak

Największy punkt szczepień powszechnych w regionie - uruchomiony nie bez protestów na lodowisku "Toropol" w Opolu - z końcem maja - a więc miesiąc wcześniej, niż zakładano, zostanie zamknięty, a szczepienia przeniesione do przychodni "Śródmieście". Miał szczepić 1800 osób dziennie, przez 7 dni w tygodniu.

Od 19 kwietnia do 17 maja, zrealizowano w nim 7240 szczepień przeciw COVID-19, choć wg planów powinno ich być ponad 50 tysięcy. Kierownictwo punktu twierdzi, że wciąż brakowało szczepionek, a ich dostawy były nieregularne. Wojewoda opolski temu zaprzecza.

W ostatnim czasie media donosiły o wielu podobnych przypadkach. Zamknięto m.in. duże punkty szczepień w Łodzi i Szczecinie. W Gdańsku władze Uniwersyteckiego Centrum Klinicznego zawiesiły szczepienia i realizują je tylko w przypadku podania drugiej dawki. Wszędzie władze państwowe, odpowiedzialne za dostawę szczepionek, zapewniały, że problemem nie były ich braki, a szefowie placówek wskazywali, że zorganizowane za duże pieniądze placówki pracowały na pół gwizdka.
Likwidacji części punktów szczepień powszechnych towarzyszą nieustające apele najważniejszych polityków, żeby się szczepić. I ostrzeżenia, że jeśli Polacy nie wezmą sobie tego poważnie do serca, to po wakacjach znowu grozi nam lockdown i powrót ograniczeń.
[polecane]21630051[/polecane]
Dane pokazują jednak, że Polacy - którzy dopiero co odzyskali wolność od maseczek na świeżym powietrzu i możliwość wypicia piwa w kawiarnianym ogródku - mają te groźby w zupełnie innej lokalizacji, niż rozum i serce.

Do piątku (21 maja) w Polsce wykonano blisko 17,2 mln szczepień. W pełni zaszczepionych jest prawie 5 mln osób. Ostatnia dzienna liczba szczepień to rekordowe 421 tysięcy, ale eksperci alarmują, że nie jest dobrze.

Odsetek zaszczepionej populacji lokuje nas raczej w tyle światowych i europejskich rankingów. Na świecie do tej pory podano ponad 1,53 miliarda dawek szczepionki. W liczba bezwzględnych najwięcej w Chinach i Stanach Zjednoczonych.

W przeliczeniu liczby dawek na stu mieszkańców liderem jest Gibraltar (223), a w Unii Europejskiej – Malta (97).

W Wielkiej Brytanii ten wskaźnik wynosi 84, na Węgrzech 78, w Serbii 60. Polska 18 maja miała ten wskaźnik na poziomie 43,26.

Przed nami są - choć też z rezultatem poniżej połowy populacji - Litwa, Niemcy, Hiszpania, Dania, Belgia, Włochy, Luksemburg, Austria, Portugalia, Estonia, Holandia, Francja, Finlandia, Grecja. Za nami m.in. Szwecja, Słowenia, Czechy, Słowacja.

Kilka dni temu minister Michał Dworczyk powiedział w radiu RMF, że do tej pory 48 proc. osób pełnoletnich zarejestrowało się lub zaszczepiło się pierwszą dawką szczepionki przeciwko COVID-19. Tymczasem eksperci twierdzą, że aby uzyskać odporność populacyjną, zaszczepić powinno się nawet 80-90 proc. Polaków.

Niepokoi ich również fakt, że wśród osób do tej pory niezaszczepionych taką chęć deklaruje tylko 55 proc. badanych (tydzień wcześniej było ich 57 proc.). Wg różnych badań 25-30 procent Polaków ani myśli się zaszczepić.

Niewielkim pocieszeniem jest zapewnienie ministra zdrowia Adama Niedzielskiego, że w Polsce 55-60 proc. ludzi jest już odpornych na koronawirusa. Szef resortu na antenie TVP Info mówił, że prowadzone są badania sprawdzające, ile osób ma już przeciwciała, także te wynikające z przechorowania COVID-19.

- Najnowsze badania, które prowadzimy razem z Narodowym Instytutem Zdrowia Publicznego, wskazują, że w tej chwili ludzi odpornych to jest 55-60 proc. - powiedział minister Niedzielski. Jego zdaniem ten fakt wpływa na systematyczny spadek liczby zachorowań.

Najlepiej statystyki wyglądają w odniesieniu do seniorów. Pierwszą dawką zaszczepiło się lub w najbliższych tygodniach zamierza to zrobić 74 proc. Polaków powyżej 70. roku życia. To lepiej, niż w grupie 80-latków.

Zamiar zaszczepienia się niezmiennie jest najwyższy wśród osób w wieku 45-54 lata (63 proc.) oraz wśród osób 55+ (61 proc.).

Ze statystyk Europejskiego Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób wynika, że z grupy wiekowej 60+ dotąd zaszczepionych zostało 54 proc. osób. Podobnie jest w grupie osób 80+: zaszczepionych zostało dotąd zaledwie 57 proc., podczas gdy unijna średnia to 78 proc.

Zaszczepiła się w tej grupie zaledwie połowa, a zdaniem prof. Andrzeja Horbana, konsultanta krajowego w dziedzinie chorób zakaźnych i głównego doradca premiera do spraw COVID-19, powinno być w tej grupie 90 proc. zaszczepionych.

Wielu seniorów bardziej od zachorowania na koronawirusa i śmierci z powodu COVID, boi się hipotetycznego zakrzepu po szczepieniu. Ekspert podkreśla, że zakrzepy dotyczą mniej więcej jednej osoby na milion szczepionek, natomiast ryzyko śmierci w przypadku zachorowania na covid 80-latka wynosi aż 20 procent.

Ostatnio chęć szczepienia wzrosła - z 40 do 49 procent - w grupie 18-24-latków, która do tej pory była najbardziej niechętna szczepieniom. Nie zmienia to faktu, że co drugi młody pełnoletni Polak szczepić się nie chce.

Nie napawa optymizmem postawa wobec szczepień nastolatków, mimo że badania pokazują, iż nowe mutacje SARS-CoV-2 są niebezpieczne także dla młodych. Od 17 maja rejestrować się na szczepienia mogą 16-17-latkowie. Na razie chętnych jest 90 tysięcy młodych ludzi - na 730 tysięcy osób z tej grupy wiekowej.

Zgodę na szczepienie dla osób niepełnoletnich musi wydać rodzic albo opiekun prawny, na samo szczepienie nastolatek może przyjść już sam. Europejska Agencja Leków dopuściła tylko jedną szczepionkę do stosowania u osób w tym wieku. To preparat koncernu Pfizer/BioNTech.

- Apelujemy o to, żeby młode osoby, poniżej 18. roku życia, zgłaszały się do szczepień - mówił dwa dni temu wiceminister zdrowia Waldemar Kraska w Telewizji Republika.

Jak pilna jest tego potrzeba widać w szpitalach, gdzie osoby młode przechodzą chorobę w sposób ciężki.

- Sytuacja jest bardzo prosta - podkreślał wiceminister - jeśli nie zaszczepimy się przeciwko COVID-19, obojętnie czy jesteśmy osobami młodymi czy seniorami, każda z tych grup może ulec zakażeniu i przebieg tego zakażenia chwilami jest ciężki.

W Polsce na 17,2 mln podanych szczepień odnotowano 8964 (dane z piątku) niepożądanych objawów poszczepiennych. To pół promila. Władze są świadome, że na jesieni może nastąpić wzrost zakażeń i że ofiary koronawirusa będą się rekrutowały z grup osób niezaszczepionych.

Niedawno minister Dworczyk powiedział, że mija czas, gdy największym wyzwaniem był dostęp do szczepionek, a zaczyna się etap, w którym najważniejsze będzie przekonywanie Polaków do szczepień, bo wzrost liczby zaszczepionych jest jedyną drogą, żeby skończyć z pandemią.

Szczepionek jest coraz więcej. Co poniedziałek do Polski trafia ok. 1,2 mln dawek szczepionki Comirnaty firmy Pfizer. Poprawia się kwestia dostaw preparatu Moderny - co tydzień dociera ich 250 tysięcy.

Problemy z zachowaniem harmonogramu szczepień powodują dostawcy szczepionki Johson&Jonson i AstraZeneca. Tej ostatniej do końca maja ma zostać dostarczonych 800 tysięcy dawek, co powinno uzupełnić niedawne braki. Wciąż powtarzają się kłopoty z dostawami preparatu J&J, co ma podobno wynikać z oczekiwania na decyzję Europejskiej Agencji Leków w sprawie dopuszczenia w Europie amerykańskiej szczepionki.

Początkowe badania wskazywały, że w Polsce chce się zaszczepić 60-70 proc. populacji. Każdy dzień weryfikuje te deklaracje. 10 maja minister Dworczyk informowało o 4,5 mln wolnych terminów na maj i czerwiec.

Umiarkowane zainteresowanie szczepieniami widać na mapie wolnych terminów szczepień. Ostatnie dane pokazywały, że w Opolu w najbliższym tygodniu wolnych jest 3,9 tysiąca terminów, a w perspektywie miesiąca ponad 10 tysięcy. W powiecie nyskim w ciągu najbliższych 7 dni wolnych jest 3800 terminów, a w ciągu miesiąca ponad 11 tysięcy. W powiecie krapkowickim te liczby to odpowiednio - 1244 w ciągu 7 dni i prawie 9,5 tysiąca w ciągu 30 dni.

Niskie zainteresowanie szczepieniami przeciw COVID-19 w Polsce może sprawić, że restrykcje będą się przedłużać, ponieważ nie uda nam się opanować pandemii. Ostrzegał przed tym ostatnio premier Mateusz Morawiecki.

Przekonanie Polaków będzie sporym wyzwaniem, co pokazują wyniki sondażu przeprowadzonego przez IPSOS na zlecenie OKO.press. Niechętnych szczepieniom jest 35 proc. Polaków przed pięćdziesiątką. 48 proc. ogółu badanych wyraża przekonanie, że są wolnymi ludźmi i nie życzą sobie, by im cokolwiek w kwestii szczepień narzucać.

Co trzeci Polak wierzy w naturalną odporność organizmu. 43 proc. Polaków wątpi, czy szczepionki przeciw COVID-19 są skuteczne.

13 procent - czyli co szósty badany - wręcz nie wierzy w istnienie koronawirusa i uważa go za odmianę grypy.

Inne badania dowiodły, że taką postawę silniej i częściej wykazują osoby, które wiedzę o wirusie i szczepionkach czerpią z niezależnych stron internetowych i blogów.

Wpływ na przekonania Polaków mają aktywne w sieci - i nie tylko w sieci - ruchy antyszczepionkowe. Polska Akcja Banerowa w kilku miastach umieściła już na ulicach ogromne plakaty z hasłem #ODSZCZEP SIĘ i treściami zniechęcającymi do szczepień. Billboardy pojawiły się m.in. w Kielcach, Olsztynie, Koninie, Krakowie, Lublinie.

W kwestii przekonywania miotamy się od ściany do ściany. Premier Mateusz Morawiecki nieustannie przypomina, że "szczepienia to nasza wspólna odpowiedzialność", ale rząd dopiero teraz rusza z akcją profrekwencyjną.

Tymczasem, jak skuteczną bronią w walce z koronawirusem są masowe szczepienia pokazuje przykład Serrany, 45-tysięcznego miasteczka w Brazylii, gdzie dobrowolnie zaszczepiło się 95 proc. dorosłych mieszkańców. W ciągu miesiąca liczba nowych codziennych zakażeń zmalała czterokrotnie, a przypadków ciężkich było o 70 procent mniej. Sama szczepionka nie wywołała żadnych komplikacji.

Podczas gdy wpływowe postaci ze świata kultury i sportu w spotach telewizyjnych podkreślają znaczenie każdej indywidualnej decyzji dla powszechnego dobra i bezpieczeństwa, niektórzy polscy wirusolodzy opowiadają się za karaniem osób, które nie chcą się zaszczepić przeciw koronawirusowi. Sugerują wprowadzenie godziny policyjnej dla takich ludzi lub nawet mandaty. Zdaniem prawników takie propozycje są sprzeczne z konstytucją, bo szczepienia są dobrowolne. Jednak o wprowadzenie obowiązkowych szczepień w stanie wyższej konieczności zaapelowali do rządu samorządowcy, a Wałbrzych jako pierwszy chce taki obowiązek wprowadzić uchwałą Rady Miasta.

Wiekszość ekspertów uważa, że od kija lepsza jest marchewka, a więc przywileje dla zaszczepionych. I tu też pionierem jest Wałbrzych, który dla swoich zaszczepionych wprowadził ulgi w komunikacji miejskiej.

Co przyniesie większe efekty zobaczymy za kilka miesięcy.