Zabytki Opolszczyzny na medal. Osoby, które dbają o architektoniczne perełki naszego województwa, zostały nagrodzone

W tym roku pierwszy raz wręczono nagrodę „Zabytek na medal”, ufundowaną przez zarząd województwa opolskiego.

Okazją do poznania laureatów było święto województwa opolskiego, które odbywało się w niedzielę (11 czerwca) w Mosznej.

– Podkreślamy znaczenie ochrony materialnego dziedzictwa kulturowego województwa opolskiego. Nagroda przyznawana jest za działalność w zakresie opieki nad zabytkami lub za realizację wartościowych projektów konserwatorskich, w tym za przeprowadzenie charakteryzujących się wysoką jakością i wysokim poziomem wykonawstwa prac konserwatorskich, restauratorskich i robót budowlanych przy zabytku, a także za właściwe użytkowanie zabytku – mówił wicemarszałek województwa opolskiego Zbigniew Kubalańca.

W kategorii utrwalenie wartości zabytkowej obiektu, poprzez przeprowadzenie robót budowlanych lub prac konserwatorskich, nagrodę otrzymał Zamek Książęcy Niemodlin.

– Przywracamy zamek na mapę turystyczną naszego województwa. Chcemy, aby był on otwarty dla wszystkich. Cały czas prowadzimy prace remontowe, rewitalizacyjne, a jednocześnie udostępniamy obiekt dla turystów. Prace mamy podzielone na etapy. Teraz przygotowujemy restaurację, gdzie będzie podawany nasz regionalny karp. Działa już punkt informacji turystycznej – informowała Joanna Kardasińska, prezes Fundacji na rzecz Zamku Książęcego Niemodlin.

Prace w tym obiekcie rozpoczęły się w 2016 roku. Łączna wysokość poniesionych dotychczas nakładów przy zabytku wynosi około 10 mln zł. Najbliższym wydarzeniem na niemodlińskim zamku będzie EtnoFestiwal, który zaplanowano na 15 sierpnia.

O podobny zabytek zadbał również Mirosław Garack, właściciel zamku w Bożejowie.

– To była siedziba pruskiej arystokracji. Obiekt trafił w moje ręce w opłakanym stanie. Pięć lat trwał remont. Teraz turyści cieszą się z tego przywróconego do życia zabytku. Ostatni właściciel napisał książkę o zamku. W tej sadze o śląskiej rodzinie znalazłem wiele szczegółów związanych z wnętrzami i samym obiektem. Na tym się wzorowałem i to pozwoliło wiernie odtworzyć wiele detali – mówił Mirosław Garack.

Remont zamku Bożejów trwał od roku 2014. W początkowej fazie wykonano podstawowe prace polegające m.in. na wymianie dachu, remoncie elewacji i systemu ogrzewania, a także odnowieniu stolarki okiennej i renowacji wnętrz.

Ostatecznym elementem było zagospodarowanie terenów zielonych wokół nieruchomości wraz z zabezpieczeniem zabytkowych drzew dębowych. Inwestycja finansowana była ze środków własnych i wiązała się z nakładami w wysokości 3 743 000 zł.

Za remont zabytkowej kamienicy w Nysie przy ul. Brackiej nagrodę odebrała Elżbieta Harhura, prezes Nyskiego Księstwo Jezior i Gór. Stowarzyszenie przeprowadziło prace w zakresie przebudowy i zmiany sposobu użytkowania lokalu byłej siedziby PTTK na Centrum Produktu Lokalnego usytuowanego w parterze kamienic przy ul. Brackej 2-4 oraz 6-8 w Nysie.

– Mamy swoją siedzibę. Jest to centrum produktu lokalnego. Spotykają się tutaj twórcy, rękodzielnicy, odbywają się szkolenia. Promujemy nasz obszar Księstwa Nyskiego. W tym miejscu spotykają się Ci, dla których ważny jest produkt lokalny. Zlokalizowani jesteśmy w centrum Nysy, każdy turysta odwiedza to miejsce. Obok mamy swoje biuro – mówiła Elżbieta Harhura.

Uznanie zdobył również obiekt z Brzegu. Chodzi o willę z 1874 r. i budynek wozowni. Nagrodę odebrał Janusz Piotrowicz, który na własną rękę przeprowadził remont. Obecnie działa w nim popularna brzeska restauracja, oferująca doskonałe dania kuchni polskiej i regionalnej, przygotowywane w oparciu o sprawdzone receptury i serwowane w klimatycznych wnętrzach, w otoczeniu starych zdjęć, obrazów i antyków.

– Obok willi jest wozownia. Przed transformacją w tym miejscu było przedszkole. Później kolejny właściciel doprowadził budynek do ruiny. Dokonałem renowacji elewacji, sztukaterii, wszystko wiernie odtworzyłem. Wiele elementów było w katastrofalnym stanie. Później przyszedł czas na rozbudowę wozowni. Powstał kompleks gdzie znajduje się obecnie restauracja. Moja córka jest autorką fresków – wyjaśniał Janusz Piotrowicz.

Podobnie nagrodzone zostały prace związane z remontem budynku, gdzie mieści się nowa siedzibą biura podróży Itaka przy ul. Damrota 2 w Opolu. Spółka przeprowadziła przebudowę 4-kondygnacyjnego budynku biurowego powstałego ok. 1925 r., będącego przez 100 lat siedzibą banków. Obiekt wymagał gruntownego remontu. Zachowano możliwie największą liczbę elementów świadczących o historii i wartości architektonicznej zabytku. Łączna wysokość poniesionych nakładów na prace przy zabytku wyniosła 13 500 000 zł.

Pałac w Woskowicach Małych zdobył nagrodę w kategorii adaptacja obiektu zabytkowego na nowe cele i formy wykorzystania. W pałacu mieści się siedziba Ośrodka Leczenia Odwykowego. Obiekt z przełomu XVIII i XIX wieku wpisany jest do rejestru zabytków województwa opolskiego.

W roku 2023 zakończyła się tam termomodernizacja. Łączna wartość zrealizowanych robót budowlanych to ponad 6 920 000 zł. Prace udało się wykonać dzięki dofinansowaniu z funduszy europejskich w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Opolskiego na lata 2014-2020.

Wśród nagrodzonych zabytków znalazły się również obiekty sakralne.
W kategorii utrwalenie wartości zabytkowej obiektu, poprzez przeprowadzenie robót budowlanych lub prac konserwatorskich, nagrodzono prace konserwatorskie przy ołtarzu głównym z kościoła pw. św. Mikołaja w Dzielowie. Łączny koszt prac wyniósł blisko 60 000 zł, z czego 40 000 zł stanowiła dotacja przekazana przez Zarząd Województwa Opolskiego.

Podobną nagrodę otrzymał Kościół Parafialny pw. św. Michała Archanioła w Szklarach. W latach 2016-2023 parafia realizowała prace przy zabytkach ruchomych stanowiących wyposażenie kościoła. Przeprowadzone zostały m.in. prace restauratorskie przy ołtarzu głównym i ołtarzach bocznych, obrazach oraz rzeźbach zdobiących wnętrze świątyni, których łączny koszt wyniósł ponad 285 000 zł.

Nagrodę otrzymał również Kościół św. Jakuba Apostoła w Małujowicach. W 2022 roku został uznany za Pomnik Historii, ze względu na wartości artystyczne, historyczne i naukowe oraz autentyczność substancji gotyckiego kościoła wiejskiego z zachowanym zespołem cennych średniowiecznych polichromii.

Na przestrzeni lat prowadzono liczne prace przy zabytku, m.in. przy elewacji, polichromiach ściennych, ołtarzu głównym. Łączna wysokość nakładów finansowych poniesionych na prace przy świątyni przekracza 4 000 000 zł, na co składają się miedzy innymi dotacje z funduszy europejskich oraz budżetu województwa opolskiego.

W kategorii adaptacja obiektu zabytkowego na nowe cele i formy wykorzystania, nagrodę otrzymała Huta Żelaza w Zagwiździu.
Huta powstała w połowie XVIII w. jako jeden z ważnych ośrodków ówczesnego przemysłu metalurgicznego w Królestwie Prus. Zabudowania zachowały się w dużej części do obecnych czasów i stanowią jeden z najciekawszych zabytków techniki w regionie. Jednym z lepiej zachowanych obiektów jest budynek młotowni, czyli kuźni z 1806 r.

Prace udało się wykonać dzięki dofinansowaniu z funduszy europejskich w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Opolskiego na lata 2014-2020. Łączna wartość zrealizowanych robót budowlanych to ponad 650 000 zł.

Wręczenie nagród "Zabytek na medal" odbyło się w Mosznej.